Hoe dan? Veilig zonnen

Genieten van de zon? Graag! Maar wel op een veilige manier. DA adviseert hoe je verantwoord geniet.

Door alle negatieve verhalen over de zon, vergeten we soms bijna dat zonlicht ook gezond is! Naast dat de zon een gunstig effect heeft op ons gemoed, draagt het ook bij aan de gezondheid van ons lichaam. Zodra je in de zon bent maakt je lijf vitamine D aan.

Vitamine D draagt bij aan de groei en het behoud van sterke botten en tanden. Daarnaast is het ook belangrijk voor onze spieren en het immuunsysteem. Je krijgt voldoende vitamine D binnen als je dagelijks 15 tot 30 minuten onbeschermd buiten bent (ook wanneer het bewolkt is). Geniet na deze minuten wel weer beschermd van de zon.

Zonkracht: wat is dat? ⁠

In het weerbericht hoor je steeds vaker iets over de ‘zonkracht’. Die term geeft aan hoeveel uv-straling de aarde bereikt. Hoe hoger de zon aan de hemel staat, hoe korter de afstand is die de zonnestralen afleggen. Daardoor bereikt meer uv-straling de aarde. De kracht van de zon hangt af van verschillende factoren, zoals het seizoen.

De zonkracht is het hoogst:

• in de zomer – dan bevinden we ons hier op het noordelijk halfrond dichter bij de zon.
• op een onbewolkte dag – dan wordt er nauwelijks straling tegengehouden.
• midden op de dag (tussen 12 en 15 uur) – dan staat de zon het hoogst aan de hemel.
• in de buurt van de evenaar.
• in de bergen – ook daar bevind je je dichter bij de zon.

UV-straling ⁠

Zonlicht bestaat gedeeltelijk uit ultraviolette stralen (uv-straling). Teveel blootstelling aan uv-straling (en vooral verbranding door de zon) kan huidkanker veroorzaken. Er zijn twee typen uv-straling: uva-straling en uvb-straling. Uva-straling dringt tot diep in de huid door en wordt niet tegengehouden door wolken of glas. Een hoge dosis uva-straling kan je huid beschadigen.

Uvb-straling bereikt slecht voor een deel de aarde. Deze straling zorgt ervoor dat je huid verkleurt en je lichaam vitamine D kan aanmaken. Maar je huid kan er ook door verbranden! Het is dus belangrijk dat je je insmeert voordat je naar buiten gaat.

Tips om veilig te zonnen:

• Zoek de schaduw op tussen 12.00 uur en 15.00 uur. De zon is dan het sterkst.
• Draag een pet of hoed om je hoofdhuid en ogen te beschermen.
• Smeer de huid een half uur voordat je naar buiten gaat royaal in met zonnebrandcrème. Een likje hier en een drupje daar is vaak (lang) niet genoeg. Een volwassene moet per smeerbeurt minimaal zeven (grote) theelepels gebruiken, dat is zo’n 30 tot 35 ml. Dat betekent dat je je met een gangbare fles van 200 ml dus ‘maar’ zes keer goed kunt insmeren.
• Smeer minstens elke twee uur opnieuw in, ook factor 50!
• Smeer ook na elke duik opnieuw in, ook al gebruik je waterproof zonnebrandcrème.
• Drink voldoende (water) om hoofdpijn en uitdroging (een zonnesteek) te voorkomen.
• Draag een goede zonnebril met UV-bescherming.
• Geef je kinderen speciale strand- en badkleding met UV-bescherming.

Zo kies je de juiste zonnebrand factor:

De hoogte van de SPF is afhankelijk van je huidtype en kracht van de zon. Ga je op een zomerse dag naar het strand of park? Gebruik dan altijd minstens factor 30 en smeer jezelf elke 2 uur opnieuw in. Je kunt SPF's niet bij elkaar ‘optellen’ fabel Nee, zo werkt het niet. Eerst insmeren met factor 20 en daarna met factor 30 maakt geen factor 50. Koop de beschermingsfactor die je nodig hebt – eventueel in een kleinere verpakking als je wilt kunnen variëren met SPF.

Je huidtype geeft aan hoe gevoelig je bent voor UV-straling. Hoe gevoeliger je bent, hoe sneller je verbrandt. De Amerikaanse dermatoloog Thomas B. Fitzpatrick ontwikkelde hiervoor een standaard schaal met 6 huidtypen. Check hier welk huidtype jij hebt:

HUIDTYPE 1 Je verbrandt bijna altijd en wordt niet (snel) bruin. Je hebt een ivoorwitte tot zeer lichte huid, rood of lichtblond haar, lichtblauwe of groene ogen en (veel) sproeten. Jouw huid is heel gevoelig voor de zon, je verbrandt direct en wordt niet bruin. Je factor: gebruik zonnebrandcrème SPF 30-50 en blijf uit de zon tussen 12.00 en 15.00 uur.

HUIDTYPE 2 Je verbrandt vaak en wordt nauwelijks bruin. Je hebt een lichte huid, blond tot donkerblond haar, groene, grijze of blauwe ogen en meerdere sproeten. Je factor: gebruik zonnebrandcrème SPF 30-50.

HUIDTYPE 3 Je verbrandt niet vaak en wordt mooi bruin. Je hebt een licht getinte huid, donkerblond of bruin haar en vrij donkere ogen. Je factor: gebruik zonnebrandcrème SPF 20-30.

HUIDTYPE 4 Je verbrandt bijna nooit en wordt snel bruin (Mediterrane huidtype) Je hebt een natuurlijk getinte huid, donker haar en donkere ogen en vrijwel geen sproeten. Ook al verbrand je niet snel, bescherm je huid wel tegen zon-schade. Je factor: gebruik een zonnebrandcrème met minimaal SPF 15-20.

HUIDTYPE 5 Je verbrandt bijna nooit en wordt diepbruin (Aziatische huidtype) Je bent van nature donker getint en hebt donker haar en donkere ogen. Ook al verbrand je zelden, bescherm je huid wel tegen zon-schade. Je factor: gebruik een zonnebrandcrème met minimaal SPF 15.

HUIDTYPE 6 Je verbrandt bijna nooit en wordt zeer donkerbruin (Afrikaanse huidtype) Je huid heeft donker tot zwart pigment, je hebt zwart haar en donkere ogen. Ook al verbrand je nooit, bescherm je huid wel tegen zon-schade. Je factor: gebruik zonnebrandcrème met minimaal SPF 6.

Gevoelige huid? Mensen met een lichte huid, kleine kinderen of mensen die lijden aan een zonneallergie hebben grotere kans om schade op te lopen door blootstelling aan de zon. Het is belangrijk om de gevoelige huid goed te beschermen en (overmatige) blootstelling te vermijden.

Toch verband: wat nu?

Als je bent verbrand voel je dit meestal pas aan het eind van de dag. Je huid is pijnlijk en rood en voelt trekkerig aan. Wanneer je dit merkt, is het belangrijk om direct uit de zon te gaan! Zorg dat je voldoende drinkt om vochtverlies tegen te gaan. Om af te koelen is het fijn een koude douche te nemen - gebruik dan geen irriterende stoffen of zeep! Om de huid de laten herstellen, is het verstandig je in te smeren met een aftersun crème. Blijf de komende dagen uit de zon.

Hoe lang kun je zonnebrand bewaren?

Om te checken of de zonnebrand nog veilig te gebruiken is, kun je de houdbaarheid op de verpakking. Deze wordt (net als op andere cosmeticaproducten) aangegeven door een symbool van een geopend potje met een getal en de letter M erachter. Staat er 12 M? Dan is de fles na opening nog 12 maanden houdbaar. Ruikt de crème gek of vies? Mengt 'ie niet meer als je hem schudt? Of is hij verkleurd? Dan is hij niet goed meer. Gooi hem dan weg. Tip: schrijf de datum dat je de fles zonnebrand geopend hebt, met een stift op de fles. Zo weet je precies wanneer je hem weg kunt gooien!

Hoe bewaar je zonnebrandcrème?

Zonnebrandcrème bewaren kan, mits dit op de juiste manier gebeurt. Op een koele plek (kamertemperatuur). Neem je de crème mee als je naar buiten gaat? Bewaar ’m bij voorkeur op een koele plek in de schaduw (bijvoorbeeld in een koelbox, of in een handdoek gerold). Want warmte, zuurstof en uv-stralen zijn voor geen enkele crème bevorderlijk.

En hoe zit het met de factor?

De factor van de crème wordt met de jaren minder. Na een jaar kan dit zelfs met de helft verminderen. Houd daar rekening mee. Er is geen manier om dit precies te testen. Dus regelmatig nieuwe crème kopen, is de meest veilige optie.