Hoe dan? Het microbioom

Je ziet ze niet, je voelt ze niet, maar ze zijn o zo belangrijk: de bacteriën, virussen, gisten en schimmels die in je darmen zitten. Ze vormen samen het microbioom. Waarom is het van belang en hoe houd je het gezond? DA legt uit.

Wat is het microbioom?

Er leven biljoenen micro-organismen in je darmen. Biljoen – dat is een cijfer met twaalf (twáálf!) nullen. Het zijn virussen, gisten, schimmels maar vooral bacteriën. Sommige leden van dit levendige gezelschap doen nuttig werk in je darmen, andere niet. Maar als het goed is, hebben de ‘good guys’ de overhand over de ‘bad guys’. Wetenschappers ontdekken steeds meer over hoe het microbioom precies werkt en hoe belangrijk het eigenlijk is.

Feitjes over het microbioom:

• Vroeger noemden we het microbioom de darmflora.
• Net als je vingerafdruk, is ook je microbioom uniek.
• Er leven tussen de 100 en 200 verschillende soorten bacteriën in je darmen.
• Je microbioom ontwikkelt zich je hele leven lang.

Wat doet het microbioom?

Spijsvertering

Om te beginnen: je microbioom speelt een belangrijke rol bij de spijsvertering. Zonder microbioom geen gezonde darmwerking. Alle verschillende bacteriën helpen bij het afbreken van het voedsel dat je tot je neemt. Ze halen de energie en voedingsstoffen eruit en bij dat proces komen allerlei stoffen vrij die op hun beurt je darmwand in conditie houden en helpen bij een soepele stoelgang.

Aanval en verdediging

Het microbioom werkt ook samen met je afweersysteem. Binnenkomende ziekteverwekkers worden herkend, opgespoord en koelbloedig uitgeschakeld. Het microbioom probeert zo zoveel mogelijk te voorkomen dat je écht ziek wordt. Gebeurt dat toch, dan gaat het aan het werk om je snel weer beter te maken. Soms reageert je microbioom iets te fanatiek. Dan wordt een onschuldige indringer zó hard aangepakt dat het meer kwaad dan goed doet: een allergische reactie. Een gezond microbioom houdt het hoofd koel.

In contact met je brein

Nog iets belangrijks in het takenpakket van het microbioom: het onderhoudt contact met je hersenen. Via de langste hersenzenuw van ons lichaam, de nervus vagus, communiceren je darmen en brein met elkaar. Over de vraag of je trek hebt of juist vol zit. Of je ontspannen bent of gestrest. Dat laatste herken je misschien wel: door stress kun je je misselijk voelen, of ineens diarree krijgen. Maar onderzoekers hebben het sterke vermoeden dat het ook de andere kant op werkt. Dus dat het microbioom van invloed is op je mentale gezondheid – hoe je je voelt en gedraagt. Om precies te begrijpen hoe dat in elkaar zit, is nog meer onderzoek nodig.

Heel persoonlijk

Het ene microbioom is het andere niet. Waar en wanneer je bent geboren speelt een rol, de eerste bacteriën die je als baby van je moeder meekrijgt, je genen, in welke omgeving je leeft, of je medicijnen gebruikt… Het heeft allemaal invloed. De meest bepalende factor heb je overigens zélf in de hand: dat wat je eet en drinkt. Vezelrijk en gevarieerd zijn de toverwoorden. De bacteriën in je darmen leven van vezels. Hoe meer vezels en hoe gevarieerder de bron van die vezels, hoe beter. Zo zorg je voor een evenwichtig microbioom, met veel verschillende bacteriestammen.

Tips voor een gezond microbioom

• Veel vezels: de goede bacteriën in je darmen zijn dol op vezels. Eet dus lekker veel fruit, groente, volkorengranen, peulvruchten en noten.
• Weinig suiker en vet: eet je te vaak en te veel suiker en vet, dan krijgen de ‘slechte’ bacteriën de overhand in je darmen. Je kunt buikklachten krijgen en je voelt je minder fit.
• Volop beweging: beweging activeert de darmen op een natuurlijke manier.
• Gefermenteerde voeding: oer-Hollandse yoghurt en zuurkool, maar ook exotische kimchi en kombucha: gefermenteerde voeding is hot. Door het fermentatieproces ontstaan goede bacteriën die bijdragen aan een gezond microbioom. Overdaad is nooit goed, dus altijd met mate.