Hoe dan? IJzertekort

IJzer is een mineraal dat o.a. belangrijk is voor de vorming van hemoglobine, een onderdeel van de rode bloedcellen. Een tekort aan ijzer kan leiden tot bloedarmoede. DA legt uit hoe je voldoende ijzer binnenkrijgt en wat je kunt doen bij een tekort. 

Wat is ijzer?

IJzer is een mineraal. Het is belangrijk voor de vorming van hemoglobine. Hemoglobine is een onderdeel van de rode bloedcellen. Deze cellen vervoeren zuurstof door ons lichaam. Daarnaast is ijzer nodig om in onze cellen energie te produceren en draagt het bij aan een normale werking van het afweersysteem. 

Hoe krijg je ijzer binnen?

IJzer komt in ons dagelijkse voedsel in twee vormen voor: als heemijzer en als non-heemijzer. Heemijzer zit alleen in dierlijke producten (zoals kip, rund of varkensvlees) en non-heemijzer zit vooral in plantaardig voedsel. Heemijzer wordt beter in ons lichaam opgenomen. 

IJzer wordt in het eerste stuk van de dunne darm opgenomen: het duodenum. De opname van ijzer uit voeding varieert. Ook is het afhankelijk van verschillende factoren: de vorm waarin het in het eten voorkomt (heemijzer of non-heemijzer), de aanwezigheid van andere voedingsstoffen en de ijzervoorraad in het lichaam. 

Zo zorgt vitamine C er bijvoorbeeld voor dat je non-heemijzer beter in het lichaam opneemt. Als je bij iedere maaltijd groente of fruit eet, neemt je lijf het ijzer dus beter op. Er zijn echter ook stoffen die de opname van ijzer verminderen: fytaat in granen en peulvruchten en polyfenolen in koffie en thee.  

Hoe ontstaat een ijzertekort?

Een ijzertekort kan verschillende oorzaken hebben. Het kan zijn dat je niet voldoende ijzer binnenkrijgt via het voedsel dat je eet, bijvoorbeeld als je vegan/plantaardig eet. Ook bloedverlies kan voor een ijzertekort zorgen. Denk bijvoorbeeld aan een hevige menstruatie, een maagbloeding of bloedverlies na een medische ingreep. 

Wat zijn de symptomen van een ijzertekort?

Je kunt een ijzertekort herkennen aan verschillende symptomen, zoals:

• Snel vermoeid zijn
• Duizeligheid
• Een bleke huid
• Snel buiten adem zijn
• Last hebben van rusteloze benen

De eerste symptomen van een ijzertekort treden meestal al op voordat er sprake is van bloedarmoede. Als je deze symptomen herkent, is het aan te raden naar je huisarts te gaan. Mensen die meer risico lopen op een ijzertekort zijn: zwangere vrouwen, vrouwen die menstrueren, vrouwen die borstvoeding geven, vegetariërs, veganisten en jonge kinderen. 

Wat is bloedarmoede?

Bloedarmoede betekent dat er te weinig hemoglobine in het bloed zit. Om hemoglobine te maken heeft je lijf ijzer, vitamine B12 en foliumzuur nodig. Bloedarmoede kan ontstaan doordat er een tekort is aan één van deze mineralen of vitaminen. Ook verschillende ziekten, ontstekingen en medische behandelingen kunnen bloedarmoede als gevolg hebben.

De meest voorkomende oorzaak van bloedarmoede is een ijzertekort. Uit recent onderzoek is naar voren gekomen dat veel mensen te weinig ijzer binnenkrijgen. Dit komt onder andere doordat er meer plantaardig gegeten wordt. Vrouwen hebben vaker bloedarmoede dan mannen. Dit komt doordat ze menstrueren en dus maandelijks bloed verliezen.

IJzertekort aanvullen

Als je de symptomen van een ijzertekort herkent, is het belangrijk om naar de huisarts te gaan. Via bloedonderzoek kan de arts de hoeveelheid hemoglobine in je bloed meten. Samen met de arts kun je de oorzaak van het ijzertekort bepalen. Om het ijzertekort aan te vullen, kun je ijzerpillen slikken. Ook is het aan te raden om bij elke maaltijd wat groente of fruit te eten (voedsel dat vitamine C bevat), zodat het ijzer beter in je lijf wordt opgenomen. Wees je ervan bewust dat granen, peulvruchten, koffie en thee de opname van ijzer verminderen.