Hoe dan? Brandwond behandelen

Stoom uit je strijkijzer, een ovenschaal die warmer is dan je dacht… voor je het weet heb je je vingers of een arm verbrand. Het belangrijkste: meteen koelen met water. Maar wat kun je nog meer doen? DA adviseert.

Te lang in de zon zitten, een hete ovenschaal aanraken of morsen met een kopje thee: een brandwondongelukje zit in een klein hoekje. De meeste brandwonden ontstaan tijdens alledaagse bezigheden. Andere oorzaken zijn contact met een (steek)vlam, stoom van een strijkijzer, chemische stof, zoals een afbijtmiddel, of verbranding door elektriciteit. Elk jaar komen 92.000 mensen met een brandwond bij de huisarts. Van hen is 63% man en 37% vrouw. Helaas treft een kwart van de brandwonden, kinderen tussen de 0 en 4 jaar.

Soorten brandwonden: ⁠

Er zijn verschillende soorten brandwonden, van minder ernstig naar zeer ernstig:

Een eerstegraads brandwond: de huid is rood, droog en pijnlijk. Het ziet eruit alsof je door de zon bent verbrand.

Een oppervlakkige tweedegraads brandwond: de huid is rood en pijnlijk. Er ontstaan blaren.

Bij een diepe tweedegraads brandwond: de huid is vlekkerig rozerood met witte plekken en blaren. De wond doet weinig of geen pijn.

Een derdegraads brandwond: de huid is geelwit of bruin en voelt stug of leerachtig aan. De wond is zo diep dat de zenuwuiteinden in de huid kapot zijn en je geen pijn meer voelt. Als de huid nog erger is verbrandt, ontstaan er zwarte plekken. Met een derdegraads brandwond moet je altijd naar een arts.

Wat moet je bij een brandwond doen?

Meteen doen:

• Haal sieraden en kleding weg, behalve als die aan de huid vastzitten. Doe bij kleine kinderen de luier uit; die houdt hete vloeistof namelijk vast.
• Koel de verbrande huid met lauw water. Laat het water zachtjes over de wond stromen (richt de waterstraal boven de wond, niet direct erop). Houd dit 10 tot 20 minuten vol. Gebruik het liefst een zachte straal lauwwarm leidingwater, van 15 tot 25 °C. Waarom? Bij koud water sluiten de poriën zich en houdt de huid de warmte van de verbranding juist vast. Daarnaast houd je koelen langer vol als het water niet te koud is. Koelen heeft zin tot een uur na de verbranding. Geen douche of kraan in de buurt? Gebruik in nood desnoods slootwater. En een hydrogel product, ook wel burnshield genoemd, werkt ook prima.

Daarna:

• Een kleine, oppervlakkige brandwond kun je aan de lucht laten genezen of verbinden met een (ademende) pleister.
• Wondhelende zalf kan het natuurlijke wondgenezingsproces versnellen.
• Met ernstiger brandwonden ga je naar de dokter of spoedpost - altijd pas nádat je uitgebreid hebt gekoeld. Dek de wond voor vertrek af met steriel verband, een schone doek of plastic huishoudfolie, zodat hij schoon blijft.

Bel 112 als:

• Je ziet dat het om een grote tweede- of derdegraads verbranding gaat (bij een kind 5x zo groot als de eigen hand, bij een volwassene 10x zo groot als de eigen hand).
• Degene die verbrand is hees klinkt, piepend ademt, benauwd is of suf wordt.
• Er een ongeluk was met een gevaarlijke chemische stof, bliksem of elektrische hoogspanning.

Ga naar de dokter of spoedpost als:

• Het gaat om een kleinere tweede- of derdegraads verbranding.
• De brandwond rood en vochtig is.
• Als de brandwond in het gezicht, op de handen of voeten, op de geslachtsdelen of rond een gewricht zit.
• Een baby of kleuter een brandwond heeft.
• Een brandwond na een paar dagen roder en pijnlijker wordt

Voorkomen is beter

• Om zonverbranding te voorkomen gebruik je in de zon een zonnebrandcrème met een hoge factor.
• Plaats pannen met heet water of vet achter op het fornuis, vooral als je kleine kinderen hebt. En zet een hete theepot of kop koffie niet op de rand van een tafel, maar in het midden.
• Gebruik ovenhandschoenen.
• Houd kinderen uit de keuken tijdens het koken.
• Wees voorzichtig met brandende kaarsen. Waxinelichtjes zijn veiliger dan lange kaarsen, want die kunnen niet omvallen.
• Zet een barbecue uit de wind en uit de buurt van planten, parasols en tafellakens. Spuit geen vloeibare brandstof vanuit de fles op een brandende barbecue.